خواص عنصر

ثابت های مادی و فراوانی وقوع در طبیعت

ایزوتوپ های عنصر

در طبیعت، ایتربیوم به صورت مخلوطی از هفت ایزوتوپ پایدار وجود دارد. ایزوتوپ های دیگر توسط انسان ساخته شده اند و رادیواکتیو هستند.

خواص بیشتر

ایتربیوم در دو تغییر قابل تبدیل، α- و β- ایتربیوم وجود دارد. این فلز سنگین نقره ای-سفید، براق، نرم و به راحتی قابل کشش است. مراحل اکسیداسیون II و III را در ترکیبات خود تشکیل می دهد که مرحله III مهمترین و پایدارترین آن است. ایتربیوم متعلق به لانتانیدها است. ایتربیوم به دلیل پتانسیل نرمال منفی آن یک فلز پایه و یک عامل احیا کننده قوی است. هوای مرطوب به آن حمله می کند، به آرامی با آب واکنش می دهد تا هیدروکسید و با اسیدها به سرعت هیدروژن تشکیل می دهد تا نمک های مربوطه را تشکیل دهد.

کشف

سوئیسی JEAN CHARLES GALISSARD DES MARIGNAC (1817-1894) ایتربیوم را به شکل یک زمین جدید کشف کرد، او زمین تربین را بررسی کرد. او زمین جدید را به نام ایتربی، جایی که آن را پیدا کرد، نامگذاری کرد. بر این اساس، عنصری که زمین بر آن استوار است، ایتربیوم با نماد شیمیایی «Yb» نامگذاری شد. در سال 1907 شیمیدان فرانسوی جورج اوربان (1872-1938) و شیمیدان اتریشی کارل اوئر فون ولسباخ (1858-1929) به طور مستقل ایتربیوم فلزی به دست آوردند.

وقوع/تولید

ایتربیوم ۵۵مین عنصر فراوان است و یکی از کمیاب‌ترین عناصر روی زمین است. ایتربیوم جزء اصلی زمین های ایتر است. این عمدتا در زنوتیم، گادولینیت، یوکسنیت، سامارسکیت و دیگران رخ می دهد. تولید فنی ایتربیوم پس از غنی سازی سنگ معدن صورت می گیرد. پس از کار پر زحمت جداسازی آن از عناصر همراهش با استفاده از تبادل یونی، ایتربیوم با احیای متالوگرمیک اکسید با سریم یا لانتانیم و متعاقب آن تقطیر در خلاء به دست می آید. سایر فلزات خاکی کمیاب با ادغام یا الکترولیز روی الکترودهای آمالگام جدا می شوند.

استفاده کنید

ایتربیوم کاربرد فنی قابل توجهی ندارد. گاهی اوقات به عنوان یک ماده آلیاژی در فولادهای زنگ نزن و در ساخت کاتالیزورهای تخصصی و نیمه هادی ها استفاده می شود. ایزوتوپ Yb به عنوان منبع تشعشع گاما در پزشکی هسته ای عمل می کند.

اتصالات مهم

از ترکیبات مهم ایتربیوم می توان به اکسید Yb2O3 و هالید YbCl3 اشاره کرد.

ساختمان

ایتربیوم در یک شبکه فلزی مکعبی رو به مرکز متبلور می شود.