در هر گروه اصلی، روندهای تکرارشونده در خواص را می توان مشاهده کرد:
- در یک گروه اصلی طول می کشد شعاع اتمی با تعداد لایه های الکترونی
- را الکترونگاتیوی و انرژی یونیزاسیون به طور مداوم به استثنای چند مورد (هیدروژن) کاهش می یابد.
- را شخصیت فلزی در یک گروه اصلی افزایش می‌یابد، یعنی عناصر دوره‌های بالاتر، اکسیدهای پایه را تشکیل می‌دهند و خواص فلزی دارند (به استثنای VII و VIII. گروه اصلی).
- را شخصیت غیر فلزی با این حال، بیشتر در عناصر سبک تر یک گروه اصلی مشخص است.
تکرار روندهای کلی در دوره ها و در گروه های PSE را تناوب خواص می گویند.
شخصیت فلزی و غیر فلزی
همه عناصر با از دست دادن یا به دست آوردن الکترون یا با تشکیل پیوندهای شیمیایی تلاش می کنند تا به یک حالت پایدار انرژی برسند. چنین حالت هایی عبارتند از: لایه هشت نئون و پیکربندی الکترونی کامل سایر گازهای نجیب.
فلزات مشخصه آنها این است که اتمها الکترونهای بیرونی نسبتا کمی دارند و انرژی یونیزاسیون نسبتاً کم است. از آنجایی که الکترون ها به راحتی خارج می شوند، یون هایی با بار مثبت تشکیل می دهند. در مورد عناصر گروه اصلی، تعداد شارژها با شماره گروه اصلی مطابقت دارد. فلزات در سمت چپ جدول تناوبی بسته به تعداد الکترون های بیرونی آنها یافت می شوند.
تعداد الکترون های بیرونی در اتم ها غیر فلزات نسبتاً بالا است. بر این اساس، آنها را می توان در PSE در سمت راست یافت. انرژی یونیزاسیون قابل توجهی برای آزاد کردن الکترون ها از پوسته اتمی مورد نیاز است. بنابراین با برداشتن الکترون ها یون هایی با بار منفی تشکیل می دهند. غیر فلزات را می توان با این واقعیت نیز تشخیص داد که آنها اکسیدهایی را تشکیل می دهند که در آب اسیدی هستند. آنها در سمت راست جدول تناوبی قرار دارند، به خصوص در میان عناصر سبک تر.
بین فلزات و نافلزات می توان به آن اشاره کرد نیمه فلزات این عناصر III. – V. گروه اصلی به سختی یون ها را تشکیل می دهند، اما مانند اتم های بور و سیلیکون جفت های الکترونی مشترک با اتم های دیگر تشکیل می دهند. اکسیدهای نیمه فلزات می توانند اسیدی و بازی باشند.
مقدار
را مقدار یک خاصیت شیمیایی مهم اما گریزان از عناصر است. به اشتباه با عدد اکسیداسیون یا بار یونی برابری می شود، اما این در همه موارد درست نیست.
ظرفیت نشان می دهد که یک اتم یا یون یک عنصر به لحاظ نظری چند اتم فلوئور یا هیدروژن را می تواند متصل یا جایگزین کند. ظرفیت عمدتاً توسط پیکربندی الکترون ظرفیت عناصر تعیین می شود و به آن ظرفیت نیز می گویند.
با هر الکترون ظرفیتی، یک اتم از نظر تئوری می تواند یک پیوند جفت الکترونی با اتم دیگر ایجاد کند. روش دیگر، پیکربندی گاز نجیب در ترکیبات نیز می تواند از طریق تشکیل یون ها به دست آید. برای خنثی کردن بار یونی، باید تعداد متناظری از یون‌های دارای بار مخالف متصل شوند. بنابراین تعداد شرکای اتصال با تعداد الکترون های بیرونی یک اتم تعیین می شود.